Torsbo, Kville

Rijd vanuit Åby terug langs de Åbyfjord. Ga na 3 km links richting Hamburgsund. Na 7 km komt u bij de Bottnafjord. Ga hier rechts richting Bottna en vervolgens linksaf richting Svenneby. Na 4,5 km komt u bij de kerk. Ga bij de T-kruising rechts richting Hamburgsund en vervolgens rechtdoor richting Kville. Na 4,5 km wijst het bord Hällristningar naar rechts.
Torsbo is ook vanaf de E6 te bereiken. Ga bij Dingle richting Fjällbacka. Na Kville links richting Hamburgsund. Na 3 km links richting Övre Tun. Volg de borden Hällristningar. Neem na 500 m de grindweg, die uitkomt op de parkeerplaats. Van hier voert een gemarkeerd pad (ca. 700 m) door landbouwgebied dat kenmerkend is voor Bohuslän, u naar een tiental rotsen, die allen op het zuiden gericht zijn.

Er zijn in totaal ongeveer 900 afbeeldingen, bijzondere boten, mensen, voetafdrukken, stieren, schaalkuiltjes en veel meer. Er zijn meer dan 100 boten, waaronder de langste van Zweden. Deze boot is niet minder dan 4,5 meter lang.

boot van Torsbo

De langste boot van Zweden (hier centraal op de foto) is 4,5 meter en telt 124 bemanningslijnen. Foto © Ellen Meijer.

Op de rotsen van Bohuslän zijn vele duizenden boten afgebeeld. Het is de meeste algemene afbeelding en is typerend voor het gebied. De bemanning wordt aangegeven met een reeks korte verticale lijnen. De langere gebogen lijnen stellen waarschijnlijk hoornblazers voor. Deze boot heeft 124 korte verticale lijnen, wat een 124 koppige bemanning zou betekenen. Met de toenmalige techniek was het echter onmogelijk om een dergelijke grote boot te bouwen. Zij zullen dan ook eerder een ritueel doel hebben vervuld. In Denemarken zijn kleine bronzen mannen met bijlen gevonden, die vermoedelijk onderdeel uitmaakten van een soort modelboten, zoals die ook ceremonieel gebruikt werden in bijvoorbeeld het oude Egypte.

Stieren werden vereerd om hun kracht en vruchtbaarheid. De Scandinavische Bronstijd liep ongeveer gelijk met de stiercultus in Kreta en afbeeldingen van stieren komen in heel Europa voor. Het vruchtbaarheidsaspect wordt bij Torsbo nog eens onderstreept door het schaalkuiltje dat tussen de horens van één van de stieren is geplaatst. Een andere stier lijkt een man op één van zijn horens te hebben genomen, maar het is goed mogelijk dat deze man later op de rotsen is aangebracht.

stieren

Twee van de stieren van Torsbo. Foto's © Ellen Meijer.

Een van de interessantste afbeeldingen van Torsbo is de boom. Heilige bomen en struiken komen in vrijwel alle prehistorische religies voor. De boom werd gezien als de brug tussen de onderwereld (de wortels), de wereld en de hemelen (de takken). Het stond ook symbool voor de dood en wedergeboorte, de eeuwige cirkel van het leven: bladeren die ontpoppen, groeien, verkleuren en afvallen; zaden die zich spreiden, kiemen en opgroeien tot nieuwe bomen.

boom

De boom van Torsbo is zonder twijfel een spar. Foto's © Ellen Meijer.

De boom op de rotsen is een spar. Een boomsoort die in de Bronstijd in Bohuslän nog zeldzaam was. Misschien werd de spar juist daarom als heilig beschouwd en dus op de rotsen afgebeeld.

Geografisch gezien was het begrip heilige bomen wijd verspreid van Centraal Azië tot aan de Britse eilanden. De Kelten beschouwden de eik en de taxis als heilig. Bepaalde stammen droegen zelfs de namen van boomsoorten.

De afgebeelde bomen op de rotsen van Bohuslän geven aan dat Scandinavië tijdens de Bronstijd deel uitmaakte van een groter religieus en cultureel verband, dat heel Europa en grote delen van Azië besloeg. In grote lijnen werden dezelfde goden aanbeden, ook al zijn de namen anders. De religie was aangepast aan het toenmalige bestaan, waarbij landbouw en veeteelt belangrijk waren. Het geloof draaide om de eeuwige cirkel van leven, vruchtbaarheid, dood en wedergeboorte.

Voetstappen zijn waarschijnlijk een van de oudste motieven op de rotsen. Veel doet vermoeden dat de eerste voetstappen al tijdens de late Steentijd zijn aangebracht. De meeste voetstappen hebben een schoenmaat tussen 37 en 41. Ze worden op verschillende manieren afgebeeld, soms als blote voet met tenen, soms als sandalen, waarbij de riem die de schoen op zijn plek houdt, ook is afgebeeld.

voetstappen

Een aantal van de voetstappen van Torsbo. Foto's © Ellen Meijer.

De meest algemene theorie is dat ze de aanwezigheid weergeven van een god of godin die te heilig was om zelf te worden afgebeeld. Ook op losse stenen in graven zijn voetafdrukken aangebracht. Dit zou kunnen betekenen dat de voetafdrukken onderdeel uitmaakten van hun begrip over de dood en de continuiteit van leven in de andere wereld.

Wij raden u aan even een klein uitstapje te nemen naar de prachtige oude kerk van Svenneby. Het is de oudste kerk van Bohuslän, met een zeer goed bewaard Middeleeuws interieur. De 'nieuwe' kerk van Svenneby is gebouwd in de periode 1912-1915.

Terug naar boven

Met uitzondering van de 'rood' ingekleurde afbeeldingen, zijn alle foto's gemaakt tijdens de documentatieweek georganiseerd door Tanums Hällristningsmuseum Underslös / Scandinavian Society for Prehistoric Art. De copyright berust bij deze organisatie.
Onze dank gaat dan ook uit naar Tanums Hällristningsmuseum Underslös voor het mogen gebruiken van de foto's.