Documentatie
Het probleem van de verwering is inmiddels zo ernstig dat de rotsgravures gedocumenteerd moeten worden om in elk geval als reproductie bewaard te blijven.
Tanums Hällristningsmuseum Underslös houdt zich, binnen de EU-projecten, al vele jaren bezig met de registratie en documentatie van de rotsgravures. Dit gebeurt op internationale werkseminaria. Dit Arbetsseminar is toegankelijk voor iedereen die meer wil dan alleen rotsgravures bekijken. Een internationale groep van 25 - 30 mensen werkt ieder jaar onder deskundige leiding een week lang aan een aantal rotsen.
Het documentatieproces
Eerst wordt de rots schoon gemaakt. Niet alleen een goede bezem voor het grove werk, maar ook een zachte veger en een stokje om al het vastgegroeide mos te verwijderen, is onmisbaar.
Het optillen van een aangrenzend stuk mos kan een bijzondere verrassing zijn. Regelmatig worden er op deze manier nieuwe afbeeldingen gevonden.
Dan wordt de rots vanuit diverse standpunten en belichtingen bekeken. Sommige figuren zijn alleen met een laagstaande ochtendzon te zien, andere alleen ‘s avonds. Soms zie je alleen wat als ze nat zijn, soms zijn ze zo onduidelijk dat er alleen in het donker met het strijklicht van een zaklamp iets zichtbaar wordt. Ook aftasten met de vingertoppen kan een manier zijn, maar dat vereist veel oefening. Toch is dit dé methode bij een sterk verweerde rots.
De volgende fase is het frotteren of afwrijven. Dan wordt de rots met genummerde vellen papier van 100 x 70 cm bedekt, die stuk voor stuk met carbonpapier afgewreven worden. Wat niet zichtbaar was, zie je nu opeens op het papier verschijnen. Een heel precies, maar ook reuze spannend werk, vol verrassingen.
Voordat de vellen in het museum worden gearchiveerd, hebben we ze nog nodig bij het inschilderen van alle figuren. Dit inschilderen wordt gedaan met een mengsel van water en krijtpoeder. Het is een zeer precies werk, waarbij je natuurlijk niets mag bij verzinnen of overslaan. De frottages en het gevoel met de vingertoppen zijn nu onmisbaar.
Als de volledige rots is ingeschilderd, wordt deze digitaal gefotografeerd en dat is soms behoorlijk spectaculair. Wanneer je niet in een rechte hoek ten opzichte van de rots staat, krijg je lelijke vertekeningen. In 2008 moest er zelfs een machine aan te pas komen.
De frottages en de foto’s worden in het museum gearchiveerd. Sinds kort worden de frottages ook 1:1 ingescand - zie SHFA en met de computer bewerkt. Een deel is op internet te bekijken, maar natuurlijk worden de gedocumenteerde rotsen uiteindelijk ook gepubliceerd.
Behalve het documenteren van de rotsen, zijn er ook interessante lezingen, fantastische "nacht"excursies en natuurlijk een hoop plezier.
Iedereen kan natuurlijk altijd rotstekeningen gaan bekijken. Een aantal zijn goed gemarkeerd en dus makkelijk te vinden. De rotsen betreden is echter streng verboden in Zweden, afdrukken maken natuurlijk ook. Er staat een hoge boete op. Denk niet dat niemand je ziet, want onopgemerkt ben je nergens in dit land. Als deelnemer aan de werkweek kan je ook voor jezelf wel frottages maken, maar ook dan wil het museum graag weten waar je aan het werk bent.
Wilt u meer weten over deze werkweek, het museum, en/of bent u geïnteresseerd in literatuur over de rotstekeningen, neem dan even contact met ons op. U krijgt dan per omgaande antwoord van ons. (Behalve als wij aan het werk zijn op de rotsen in Zweden, misschien wilt u dan even geduld hebben).
In 2007 is een nieuw project gestart waarbij al het gedocumenteerde materiaal in de computer wordt gescand en beschikbaar wordt gemaakt op internet. De officiele website van het Svensk HällristningsForskningsArkiv is www.shfa.se. Helaas is de site alleen in het zweeds, maar het tot nu toe beschikbare documentatiemateriaal vindt u onder bild. Geef in het vakje text de zoekterm Tanum in en u krijgt een overzicht van alle gescande foto's, frottages en oude documentaties van de rotsgravures van Bohuslän.
Terug naar boven