De overige afbeeldingen

De overige afbeeldingen die hier aan bod komen, zijn:

Deze afbeeldingen zijn niet minder interessant of minder belangrijk dan de andere afbeeldingen. Geen enkele afbeelding is zomaar gemaakt. Ieder motief had een betekenis, vertelde een stukje van de geloofswereld / gedachtewereld van de Bronstijdmens.

Bomen

Bomen komen in een enkel geval voor op de rotsen. Ook deze afbeeldingen hadden een rituele betekenis.

In tegenstelling tot tegenwoordig waren er in de Bronstijd nauwelijks dennen en sparren te vinden in Bohuslän. De bossen bestonden toen voornamelijk uit loofbomen, die in de winter dood leken om vervolgens in de lente weer opnieuw geboren te worden. De loofbomen symboliseerden, net als de zon, de voor de Bronstijd mens zo belangrijke wedergeboorte en continuiteit van leven.

Opvallend genoeg zijn het juist de naaldbomen die op de rotsen worden afgebeeld. Het was een zeldzame boom in de Bronstijd, maar wel één die in de winter groen bleef. Misschien zag men de naaldboom als het symbool van het eeuwige leven.

Lövåsen T325

Een van de weinige bomen op de rotsen is te vinden bij Lövåsen T325. Frottage: © Tanums Hällristningsmuseum Underslös.
Deze Lövåsen rots is in 2008 gedocumenteerd. Meer foto's van Lövåsen vindt u hier

Bij de afbeeldingen van de ploegen, zagen we een fallisch mensfiguur achter de ploeg met een tak van een naaldboom in zijn hand, misschien wel als symbool van het leven.

Soms zien we hoe een mensfiguur in de top van de boom is geplaatst, vaak met zijn armen geheven alsof hij in aanbidding is, zoals bijvoorbeeld op de rots van Balken.

Balken T262

In de top van de boom staat een mensfiguur in aanbidding. Balken T262. Nachtfoto © Ellen Meijer.

Soms zien we hoe de boom in een boot is geplaatst. Een van de mooiste voorbeelden hiervan is te vinden in Kalleby. Hier zien we hoe vier prachtige lurespelers rondom een boot staan. Op de boot staat in ieder geval één (mogelijk zelfs twee) bomen.

Een lure is een bronzen muziekinstrument van ca. 1 meter hoog dat werd gebruikt tijdens de uitvoering van de rituelen. Op de foto ziet u een reproductie van dit prachtige muziekinstrument.

Welke betekenis er gegeven moet worden aan deze afbeelding, is helaas niet bekend. Wat we wel weten is dat het een religieuze betekenis heeft gehad.

Kalleby T405

Een prachtig motief van lurespelers boven een boot met daarop een boom, aangevuld met een reproductie van een lure. Foto nav de documentatie door © Tanums Hällristningsmuseum Underslös

Terug naar boven

Netfiguren

Een ander weinig voorkomend motief is het netfiguur. Het motief op zich is makkelijk te herkennen, maar naar de betekenis kunnen we eigenlijk alleen maar gissen. Net als voor alle andere motieven, heeft ook het netfiguur een rituele betekenis gehad.

Fossum T260

Het netfiguur vlak bij de grote rots van Fossum. Foto © Ellen Meijer

Sommige onderzoekers zijn van mening dat het motief is afgebeeld om het geluk bij de visvangst af te dwingen, zoals de jachtscènes het geluk bij de jacht moesten afdwingen.

Trättelanda T365

Het netfiguur van Trättelanda compleet met hoofd en handen. Foto nav documentatie door © Tanums Hällristningsmuseum Underslös

Hoewel het logisch klinkt, lijkt het netfiguur toch meer te symboliseren. Neem bijvoorbeeld het netfiguur van Trättelanda, dat is voorzien van een hoofd en twee handen. Dr. Flemming Kaul is van mening dat iedere religie ook negatieve krachten kent. Hij ziet in het netfiguur de negatieve kracht die in de andere wereld probeert te voorkomen dat de zon opnieuw geboren kan worden.

Een ander voorbeeld vinden we in Sotetorp. Ook bij dit netfiguur is een hand met vier vingers te zien. Bovendien zijn hier twee boten samengekerfd met het netfiguur. Op één van deze boten zijn twee S-vormige bemanningslijnen, de zogenoemde lure-lijnen. Is dit de boot die de zon naar haar beginpunt moet brengen en met rituelen en muziek probeert het "netmonster" te ontwijken?

Sotetorp T361

Het netfiguur van Sotetorp met de hand links bij de boot. Rechtsboven is nog een deel te zien van de tweede boot. Foto © Ellen Meijer

Het complete motief is meer dan 1,5 meter hoog en staat op een zeer gladde rots, waardoor het nauwelijks mogelijk is om het geheel zonder ladder of hoogwerker goed te fotograferen.

Terug naar boven

Wagens

Bohuslän bestond in de Bronstijd uit vele eilandjes en wegen waren er nauwelijks. Dit doet vermoeden dat de wagens hier in de Bronstijd alleen werden gebruikt bij de uitvoering van rituelen. De wagens hebben 2 of 4 wielen die soms alleen door een cirkel met een punt aangeduid worden maar vaak ook 4 of meer spaken hebben. Aangezien men geen perspectief kende, zijn de wielen altijd links en rechts naast de wagen uitgeklapt, net als de trekdieren die er voor staan. De teugels lopen dan links en rechts over de dieren heen.

Kalleby T406

Wagen met twee trekdieren op de rots van Kalleby, het geheel van bovenaf gezien. Foto © Tanums Hällristningsmuseum Underslös na documentatie in 2003.

De wagens worden echter niet altijd afgebeeld met trekdieren. Op een van de vele rotsen bij Litsleby zijn drie wagens afgebeeld, die gelijkenis tonen met de wagens die we kennen uit de IJzertijd.

Litsleby T60

Twee van de wagens van Litsleby. De gelijkenis met de wagen uit de IJzertijd is treffend. Foto © Tanums Hällristningsmuseum Underslös na documentatie. Inzet: miniatuur van een wagen uit de Romeinse IJzertijd, ca. 0-400 n.Chr. Foto © Tanums Hällristningsmuseum Underslös.

In andere gevallen zijn de wagens vrij eenvoudig afgebeeld. Op de rots van Varlös zien we zo'n eenvoudige wagen, bestaande uit een bak en twee wielen. Hier valt echter nog iets op. De bak van de wagen is niet helemaal afgemaakt! Wel zijn de eerste slagen zichtbaar. Dergelijke slagen noemen we de prikslag.

Varlös T273

De wagen van Varlös is vrij eenvoudig weergegeven. De linker lijn van de bak is alleen met een prikslag gemaakt. Frottage © Tanums Hällristningsmuseum Underslös.

In een enkel geval is de wagen van opzij afgebeeld. Een van de mooiste voorbeelden is te vinden op de rots van Vitlycke. Tussen het mensfiguur en de teugels zien we een golfvormige lijn. Sommige zien hierin een bliksemschicht en verklaren het figuur als een afbeelding van de Noordse god Thor! Dit lijkt vergezocht, omdat de Noordse mythologie, zoals wij die kennen, ruim 1000 - 1500 jaar jonger is!

Vitlycke T1

Sommige zien in dit motief de Noordse god Thor in zijn strijdwagen. Foto © Ellen Meijer

Met uitzondering van de 'rood' ingekleurde afbeeldingen, zijn alle foto's gemaakt tijdens de documentatieweek georganiseerd door Tanums Hällristningsmuseum Underslös / Scandinavian Society for Prehistoric Art. De copyright berust bij deze organisatie.
Onze dank gaat dan ook uit naar Tanums Hällristningsmuseum Underslös voor het mogen gebruiken van de foto's.

Terug naar boven